Uit de note

Geert Six
 
Het been van de samenleving is wat uit de note, gelijk dat we zeggen. Het er weer rap intrekken kan wel het euvel oplossen, maar niet de fond van het probleem.

Uit de botscan blijkt dat het beendergestel onstabiel is geworden. Aangevreten door jarenlange verwaarlozing is het geraamte zwaar geërodeerd. De organen gaan in het rood. De zenuwen slaan alarm. De ziekte lijkt zelfs verslavend te worden. Zonder alarmerende signalen uit de kliniek van het dagelijks leven kan het lichaam al lang niet meer. Dagen zonder koorts zijn ver te zoeken.

Veel bekwame mensen buigen zich over het probleem, bieden oplossingen, wijzen naar een grondige therapie. Maar de patiënt lijkt te volharden in de boosheid en verschuilt zich achter de orde van de dag. Je zou haast geloven dat hij die orde zelf blijft uitvinden, met doping van tweets en ter zake, dat er geen nieuwe afspraken meer mogelijkzijn tussen de zieke en de mensen in zijn omgeving die nog steeds in zijn oorspronkelijke kracht geloven, in zijn evoluerende vorm, in zijn redelijk unieke organisatie. En in zijn onvoorstelbare nonchalance en surreële invulling van de werkelijkheid.

Want ja, zijn omgeving gelooft nog steeds in het dromend en verbeeldend vermogen van de patiënt. Daarom net dat ze bezorgd en gefronst door de gangen van het hospitaal struint, wat beduusd in de verte tuurt en mompelt: hoe kunnen we helpen? Wat bieden we de patiënt aan perspectief? Is er nog wel een?

“Vol tegengas geven, zijn kamer bezetten, hem met langdurige afzondering opzadelen of onze middelvinger opsteken, zal de zieke alleen dieper in de put helpen”, zegt de ene specialist. “Dringend opereren”, roept de andere. “Nee”, zeggen de naasten van de patiënt, “door onbesuisd te handelen kan veel worden vernield. We moeten hier met zijn allen toch eerst heel goed over nadenken!” Sommige familieleden zwaaien met de vuist, maken misbaar en spuwen hun gal op de sociale media. Maar diegenen die de patiënt echt lief hebben proberen hem te begrijpen en naar de diepere oorzaken te kijken. Misschien zijn ze wel mee de oorzaak van deze lijdensweg? Misschien lieten ze de patiënt de vrije ruimte omdat het hen goed uitkwam of meer opleverde, of omdat ze dachten dat de patiënt onfeilbaar was en eeuwig gezond zou blijven.

“Wel een beetje dom van ons hé”, zegt een verre nonkel. “Eerst zien we amper naar hem om, en als hij ernstig ziek wordt, eisen we onmiddellijk genezing. Ja, zo gaat dat niet hé. Kijk, mijnen hond is een trouwe beeste maar dat is omdak hem graag zie, verstade. Als ik er ne ganse dag op vloek, zal hij bijten hé. Maar als ik hem leer dat er regels zijn, kan hij zich vrij bewegen in mijn nieuwe huis, dat is toch simpel hé. Als nen hond dat aangeleerd krijgt, dan toch zekers ne mens ook hé. Tis toch de mens die zichzelf moet organiseren, niet den hond peise kik.”

Beste publiek,

Onze zaal de Scala is nu een drietal maanden open. Het wil een huis zijn voor velen, allemaal betrokkenen van onze patiënt, zijn toekomst en verleden verwevend. Het is nog wat zoeken naar de juiste aanpak, naar een heldere manier om de inhoud van onze werking, ons theater en onze sociaalartistieke ziel te verbinden met de goesting van velen. De Scala is niet de zoveelste trouwzaal, cultureel centrum, buurthuis of concertzaal. Ze wil een nieuw soort plek zijn, op het kruispunt van de vele domeinen die we door de aard van ons werk bespelen en verbinden. Om daaruit een beweging te puren die haar voedingsbodem heeft in de taal van theater en aanverwante artistieke domeinen. We willen dat nog actiever doen. Dat moet, in deze wat wankele tijden.

Lieve mensen,

Het kan anders, echt. Er zijn talloze voorbeelden uit binnen- en buitenland die dat bewijzen. Ik geloof dat ook wij tonen dat waar de mens centraal staat, we samen stukje bij beetje de wereld winnen. Een andere, een bredere, een vrijere wereld. Is dat al niet bijzonder veel? Als we ons puzzelstukje bij al die andere leggen, ziet het er binnenkort al anders uit. Dat is mijn hoop. Dat is mijn verlangen.

Zie de Scala dus maar als een legpuzzel, een speelplaats voor andere relaties met mensen, met organisaties die mee willen vechten voor een andere samenleving die gedeelder, participatiever en menselijker is. Komen jullie mee de puzzel leggen die de zieke de troost, de kracht en de schoonheid biedt om voor een toekomst te kiezen waar adem en regels voor iedereen behapbaar en leef baar zijn? Waar iedereen kan aanschuiven aan de rijke tafel van onze samenleving?

Want diegenen die nu al van de kruimels leven kunnen niet blijven afslanken.